Auctorem Fidei

Pius VI

Auctorem Fidei

Bulla potępiająca tezy zawarte w aktach i dekretach synodu diecezjalnego w Pistoi

    Bulla potępiająca tezy zawarte w aktach i dekretach synodu diecezjalnego w Pistoi z 1786 r. Opublikowana 28 sierpnia 1794 roku, w święto św. Augustyna. Był to koniec długiego dzieła, którego prolog wskazuje kolejne etapy: najpierw Akta synodu w Pistoi, wydane drukiem w 1788 r., zostały zbadane przez czterech biskupów i trzech teologów; następnie komisja złożona z kardynałów i biskupów zbadała dekrety w sposób bardziej dogłębny: fragmenty zostały wyodrębnione, zestawione i omówione, a każdy z sędziów przekazał swoje głosy papieżowi, ustnie i pisemnie; wszyscy zgodzili się potępić Akta synodu i skrytykować mniej lub bardziej liczne jego propozycje. Papież, z kilkoma doradcami, zbadał te raporty i propozycje tam wskazane. Na koniec, pod jego kierownictwem i kontrolą, dokument ostatecznie zredagowano i przygotowano do publikacji. 

    Auctorem fidei zajmuje uprzywilejowane miejsce wśród bulli doktrynalnych odnoszących się do jansenizmu, po pierwsze ze względu na datę jej wydania. Był to czas, kiedy jansenizm i jego sojusznik gallikanizm wydały wszystkie swoje owoce, a po drugie ze względu na skrupulatną pracę poprzedzającą jej publikację.

    Bulla określa bardzo dokładnie znaczenie, w jakim każda propozycja, zaczerpnięta z Aktów synodu w Pistoi, jest potępiona, tak że potępienie formalnie odnosi się do określonego znaczenia, niezależnie od intencji autorów, którzy nie mieli już żadnej możliwej ucieczki, ponieważ bulla nie osądzała intencji. Była to mądra metoda, biorąca pod uwagę treść pierwszego dekretu synodu, gdzie stwierdzono, że doktrynalne sądy Rzymu, ponieważ są niejasne i nieokreślone, nie pouczają w sposób precyzyjny, a zatem nie mogą wiązać wiernych w sumieniu. 

    Taka krytyka nie mogła być stosowana do nowej bulli. W jej prologu czytamy: „Jeśli będą jeszcze uparci zwolennicy synodu, nie będą już mogli, jako podżegacze nowych zamieszek, korzystać z czysto werbalnych podobieństw szkół teologicznych, które pod podobnymi słowami zaświadczają, że nie mają tej samej myśli, ani niesłusznie nie wiążą ich ze swoim sprawiedliwym potępieniem. Inni, którzy przez nieświadomość i proste uprzedzenia zachowują jeszcze zbyt dobre wyobrażenie o synodzie, nie będą mogli się skarżyć, ponieważ potępienie spada tylko na błędy, od których sami deklarują się bardzo dalecy”.

    Bulla potępia, nazywając je notatkami teologicznymi, 85 twierdzeń: pierwszych 15 ma za przedmiot Kościół i hierarchię; krytyka papieska jest formalnym potępieniem richeryzmu i gallikanizmu i przygotowuje drogę dla I Soboru Watykańskiego. Twierdzenia 16 do 20 mają za przedmiot różne stany człowieka; celują w tezy właściwe jansenizmowi. Twierdzenia 21 do 26 odnoszą się do łaski, a twierdzenia 27 do 60 odnoszą się do sakramentów i potępiają praktyki, które jansenizm, pod pretekstem powrotu do czcigodnej starożytności, chciałby przywrócić, w szczególności w odniesieniu do dyscypliny pokutnej. Twierdzenia 61 do 79 mają za przedmiot ceremonie i zewnętrzny kult, twierdzenia 80 do 84 mają na celu reformę zakonów, a wreszcie twierdzenie 85 odnosi się do soboru narodowego. We wszystkich tych delikatnych kwestiach bulla Auctorem fidei daje niezwykle jasne wskazówki i wyraża tezy teologiczne z werwą, jakiej nie znajdujemy w żadnym innym oficjalnym dokumencie.

Skierowana do całego Kościoła, jest nieomylnym dokumentem Magisterium dającym odpór herezji jansenizmu.  

***

Dla wygody czytelników zastosowano oprawę, gdzie blok książki za pomocą kleju jest przytwierdzony do tylnej okładziny okładki. Po otwarciu książki widzimy grzbiet bloku w pełnej okazałości, a gdy ją zamykamy – okrywamy blok okładką z grzbietem. W efekcie książka łatwo się otwiera, a kartki bloku tekstowego nie mają tendencji do zamykania.

Dodatkowe informacje:

Wydawnictwo Te Deum

Autor: Pius VI

Oprawa miękka szwajcarska

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 64

Format: 148x210 mm

ISBN/ISSN: 978-83-66774-69-8